Theo đông y thì cây (củ) bình vôi có công dụng gì ?

Nguyễn Nam

3 năm trước

Theo đông y thì cây (củ) bình vôi có công dụng gì ? Nếu đã tìm hiểu về cây hay củ bình vôi thì ắt hẳn bạn sẽ biết đây là một loại dược liệu quý như thế nào. Để tìm hiểu sâu về bên trong cây củ bình vôi có những thành phần hoá học nào mà có thể hỗ trợ chữa bệnh thì chúng ta có thể tìm hiểu bằng y học hiện đại. Nhưng với ông cha ta ngày xưa thì lại không có những công cụ này. Cùng tìm hiểu nhé.

Cây (củ) bình vôi

Tên khác: Củ một, củ mối trôn, ngải tượng, tử nhiên.

Tên khoa học: Stephania glabra (Roxb.) Miers.

Họ: Tiết dê Menispermaceae.

Bộ phận dùng

Phần gốc thân phình ra thành củ đã cạo bỏ vỏ đen ở ngoài hoặc thái thành miếng phơi hay sấy khô.

Tên khoa học: Tuber Stephaniae

Mô tả cây

Bình vôi thuộc loại cây dây leo, dài từ 2-6m. Lá mọc so le: phiến lá hình bầu dục, hoặc hình tim hoặc hơi tròn.

Hoa tự tán nhỏ, tính khác gốc, màu vàng cam.

Quả hình cầu, khi chín có màu đỏ tươi trong chứa 1 hạt hình móng ngựa có gai.

Bình vôi có phần gốc thân phát triển to thành củ, có khi nặng tới 20 – 30kg, hình dáng thay đổi tùy theo từng nơi củ phát triển.

Củ Bình vôi có vỏ ngoài màu đen, khi cạo bỏ vỏ ngoài thì trong có màu xám.

Phân bố

Cây mọc hoang ở những vùng núi đá vôi thuộc nước ta, mọc nhiều nhất là ở Ninh Bình.

Cách thu hoạch & sơ chế

Củ được thua hái quanh năm làm thuốc. Sau khi thu hái về, người ta thái mỏng phơi khô sắc nước uống hoặc ngâm rượu. Vì củ bình vôi mọng nước, nên khi phơi khô 5kg tươi mới được 1kg khô.

Thành phần hoá học

Rễ củ Bình vôi chứa nhiều alcaloid, trong đó, chủ yếu là L-tetrahydropalmatin (còn gọi là rotundin), stepharin, roemerin, cycleanin, cepharanthin. Ngoài ra, còn có tinh bột, đường khử.

> Xem thêm: Một số bài thuốc chữa bệnh từ thiên niên kiện

> Xem thêm: Bao nhiêu tiền 1kg thiên niên kiện

Công dụng của cây (củ) bình vôi theo đông y

Dược liệu có vị đắng, tính lương, được quy vào hai kinh là Tỳ và Can.

Theo đông y thì cây (củ) bình vôi có công dụng như:

trấn kinh, an thần, tuyên phế nên thường chủ trị các bệnh như: đau đầu, mất ngủ, ho ra đờm, ho lao, ho khan lâu ngày, hen suyễn, khó thở, trấn áp những cơn co thắt do tăng nhu động ruột, viêm dạ dày.

Bên cạnh đó, khi kết hợp với các loại dược liệu khác, cây bình vôi còn có tác dụng với những trường hợp bị mụn nhọt, lở loét, gout, cao huyết áp…

Một số bài thuốc từ cây (củ) bình vôi

Bài thuốc chữa an thần và điều trị mất ngủ

Bài thuốc ngâm rượu

Bài thuốc kết hợp với các loại dược liệu khác

Bài thuốc giải quyết dối loạn tiêu hoá

Bài thuốc điều trị viêm loét dạ dày, tá tràng…

Lưu ý khí dùng cây (củ) bình vôi

Để dược liệu có hiệu quả cao trong điều trị bệnh, người dùng cần chú ý những điều sau:

Không sử dụng với liều quá lớn vì dễ làm bạn say. Liều dưới 30g/ 1 ngày, trên liều này có thể gây ngộ độc.
Phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú, trẻ nhỏ dưới 3 tuổi không nên dùng.
Vì đây cũng là vị thuốc nên cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Cũng như các loại thảo dược khác, củ bình vôi không mang lại tác dụng nhanh chóng như thuốc tây. Bởi vậy, để có hiệu quả thì người dùng cần sử dụng đều đặn, kiên trì hàng ngày.

*Lưu ý: Tác dụng của sản phẩm có hỗ trợ điều trị bệnh tốt hay không còn tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người