Trẩu (dầu sơn) ép dầu để pha sơn
Còn gọi là cây dầu Sơn, ngô đồng, mộc đu thụ, thiên niên đồng, bancoulier, abrasin.
Tên khoa học Aleurites montana (Lour.) Wils. Thuộc họ Thầu dầu Euphorbiaceae.
Cây trẩu cho ta một loại dầu sơn rất quý dùng trong nước và xuất khẩu. Khổ dầu trẩu là một nguồn phân bón ruộng, có tác dụng trừ sâu.
Mô tả cây Trẩu (dầu sơn)
Trẩu là một cây to, cao có thể tới 8m hay nhiều hơn, thân nhẵn. Lá đa dạng, khi thì có thùy sâu, khi xẻ nông, khi thì nguyên và hình tim, mặt trên bóng, màu sẫm, mặt dưới mờ, màu nhạt. Các lá đa dạng đều có một đặc điểm chung:
Ở gốc phiến lá và kẻ thùy bao giờ cũng có 2 tuyến đỏ nổi rõ, cuống lá dài 7-10cm. Hoa đơn tính, cùng gốc, có khi khác gốc. Tràng 5, màu trắng, đốm tía ở móng tràng. Quả hình trứng, màu lục, đường kính 3-5cm, mặt ngoài nhăn nhéo, cấu tạo bởi 3 mảnh vỏ, mỗi mảnh có đường gân nổi cao, 3 hạt có nội nhũ tô chứa có lá xẻ thùy nhiều dầu. Mùa hoa tháng 3-4, thường ra hoa trước khi lá non xuất hiện. Thường tháng 9 lại có 1 vụ hoa nữa. Quá của lứa hoa trước chín vào khoảng tháng 10.
Phân bố, thu hái và chế biến Trẩu (dầu sơn)
Cây trẩu mọc hoang và được trồng ở nhiều vùng từ cao đến thấp, miền núi cũng như đồng bằng ở khắp nước ta. Trâu ưa đất mát, thoát nước, trên các dốc. Hầu hết các tỉnh đều có trẩu, miền Bắc như Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam, Hòa Bình, Hà Tây, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Tuyên Quang, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn, miền Trung như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Tại Hoa Nam Trung Quốc trẩu mọc và được trồng ở các tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây.
Tuy trầu không đòi hỏi đất lắm nhưng những nơi nào đất không có độ xốp vừa phải, đất không mát và không tốt thì cây trầu chóng chết. Ở những đất thích hợp, cây trâu mọc rất nhanh, ra hoa ngay vào năm thứ 2 hay thứ 3, cành mọc thành tầng ngang, đều, ngay khi còn ít năm đã có thể cao tới 12-15m. Có thể trồng để che phủ chè, dứa, hoàng tinh hay cà phê. 100kg hạt cho trung bình 52kg nhân, 46,74kg vỏ hạt (hao hụt chừng 1,26%). Một tạ hạt (cả vỏ) cho chừng 1920kg đầu và 60-65kg khô (ba).
Thành phần hóa học Trẩu (dầu sơn)
Hạt trẩu có chứa tới 50-70% dầu. Dầu trẻ lỏng màu vàng nhạt, chóng khổ. Trong dầu trả có chừng 70 đến 79% axit stearic, 8-12% axit linoleic, 10-15% axit oleic.
Dầu trẩu lau khô, khi kết thành màng cụ tính chất chống ẩm chịu được thời tiết biến đổ cao, sức co giãn tốt, có tác dụng chống gỉ.
Trong lá và hạt có saponorit đọc, không thể dùng làm thức ăn cho gia súc được.
Công dụng và liều dùng Trẩu (dầu sơn)
Hiện nay công dụng chủ yếu của trầu chỉ là dùng hạt ép dầu để pha sơn, quét lên vải cho khỏi mưa ướt. Giá trị xuất khẩu rất cao. Khô trẩu chỉ mới dùng làm phân bón ruộng. Làm thuốc người ta dùng nhàn hạt trẩu đốt thành than, tán bột hòa với mỡ lợn bôi hỗ trợ chữa chốc lở, mụn nhọt. Vỏ cây trâu sắc với nước dùng ngậm hỗ trợ chữa đau và sâu răng. Ngày ngậm nhiều lần, nhổ nước đi không được nuốt.
Xem thêm: Cây mắc kẹn công dụng đặc điểm
Nguồn: giáo sư tiến sĩ: Đỗ Tất Lợi
*Lưu ý: Hiệu quả của sản phẩm còn tùy thuộc vào cơ địa mỗi người*
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH SX & TM DƯỢC LIỆU HÒA BÌNH
Địa chỉ: Thôn Om Làng – xã Cao Dương – huyện Lương Sơn – tỉnh Hòa Bình
Hotline: 0976 836 586
Email: congtyduoclieuhoabinh@gmail.com