Đan sâm (huyết sâm) hỗ trợ chữa tử cung xuất huyết kinh nguyệt không đều

Liên hệ

Mô tả
Đánh giá (0)

Đan sâm (huyết sâm) hỗ trợ chữa tử cung xuất huyết kinh nguyệt không đều

Còn gọi là huyết sâm, xích sâm, huyết cần Tên khoa học Salvia multiorrhiza Bunge. Thuộc họ Hoa môi Lamiaceae (Labiatae).

Đan sâm (Radix Salviae mildiorrhizae) là rẻ phơi hay sấy khô của cây đan sâm. Đan là đỏ, sâm là sâm vì rễ cây này giống sâm mà lại có màu đỏ.

Mô tả cây đan sâm

Đan sâm là một loại cỏ sống lâu năm, cao 30 – 80cm, toàn thân mang lông ngắn màu vàng trắng nhạt. Rễ nhỏ dài hình trụ, đường kính 0,5 – 1,5cm, màu đỏ nâu. Thân vuông trên có các gân dọc. Lá kép, mọc đối: 3 – 5 lá chét, đặc biệt có thể có 7, Lá chét giữa thường lớn hơn cả. Lá kép có cuống dài, cuống lá chét ngắn có đìa. Lá chét dài 2 – 7,5cm, rộng 0,8 – 5cm. Mép lá chét có răng cưa tù. Mặt trên lá chét màu xanh, có các lồng mềm màu trắng, mặt dưới màu xanh tro, cũng có lông nhưng dài hơn.

Gần nổi ở mặt dưới, chia phiến lá chét thành múi nhỏ. Cụm hoa mọc thành chùm ở đầu cành hay ở kẽ lá, chùm hoa dài 10 – 20cm. Hoa mọc vòng, mỗi vòng 3 – 10 hoa thường là 3 hoa. Hoa có tràng màu xanh tím nhạt, 2 môi, môi trên trông nghiêng hình lưỡi liềm, môi dưới xẻ 3 thuỳ, thuỳ giữa có răng cưa tròn. Hai nhi ở môi dưới, bầu có vòi dài lòi ra ở mội trên. Quả nhỏ, dài 3mm, rộng 1,5mm. Mùa hoa từ tháng 5 – 8 (Tam Đảo) mùa quả tháng 6 – 9

Phân bố, thu hái và chế biến cây đan sâm

Cây này mới di thực vào ta. Hiện đang gây giống ở Tam Đảo. Thu hoạch rễ vào mùa đông. Đào rễ về rửa sạch đất, cắt bỏ cây và rễ con, phơi hoặc sấy khô.

Thành phần hoá học cây đan sâm

Trong đan sâm có 3 chấm xeton có tinh thể:

Tansinon I có công thức CH,O, độ chảy 231°C, tinh thể màu đỏ nâu, thêm axit sunfuric sẽ cho màu lam.
Tansinon II, C,H,O, độ chảy 216°C, tinh thể màu đỏ, thêm axit clohydric vào sẽ cho màu xanh.
Tansinon III, C,H,O, độ chảy 182C, tinh thể màu đỏ, thêm axit clohydric sẽ cho màu nâu.

Ngoài ra còn có chất tinh thể màu vàng criptotaisilon (kryptotanshinon) C4H10, với độ chảy 101°C.

Tác dụng dược lý cây đan sâm

Chưa thấy có tài liệu nghiên cứu, nhìn Công thức cấu tạo thấy có tính chất của vitamin K.

Công dụng và liều dùng cây đan sâm

Đan sâm là một vị thuốc còn dùng trong phạm vì nhân dân, để làm thuốc bổ cho phụ nữ, phụ nữ chưa chồng da vàng, ăn uống thất thường, hỗ trợ chữa tử cung xuất huyết, kinh nguyệt không đểu, đau bụng, các khớp xương sưng đau. Còn dùng chế thuốc xoa bóp.

Liều dùng 6 – 12g dưới dạng thuốc sắc. Trong sách cổ có ghi về đan sâm như sau:

“Đan sâm có vị đắng, tính hơi hàn. Vào 2 kinh tâm và can là thuốc hỗ trợ chữa bệnh về máu dùng cho phụ nữ trước và sau khi sinh nở, kinh nguyệt nhiều ít đều dùng được, vì nó có Công dụng trụ ứ huyết, sinh huyết mới, vừa an thai sống, vừa cho ra thai ch.ết, chỉ huyết (cầm máu) điều kinh, tác dụng không kém bài tứ vật-gồm đương quy, địa hoàng, xuyên khung, bạch thược (theo Lý Thời TranBản thảo cương mục đời nhà Minh T. Q). Còn có tác dụng hỗ trợ chữa ung thũng, đơn độc, mẩn ngứa”.

Phàm không có chứng ứ huyết chớ có dùng.

Đơn thuốc có đan sâm

hỗ trợ Chữa phụ nữ kinh nguyệt không đều, hoặc sớm hoặc muộn nhiều hay ít, thai không yên, đề xong máu hội ra chưa hết, đau khớp xương (Bản thảo cương mục).

Đan sâm rửa sạch, thái phơi khô, tán nhỏ.

Ngày uống 8g chia làm 2 hay 3 lần uống.