Cây xạ can (rẻ quạt) thanh hỏa, giải độc, tán huyết, tiêu đờm
Còn gọi là cây rẻ quạt, la cho (Lang-biang), Iris tigré.
Tên khoa học Belamcanda sinensis (L) DC. (Pardanthus sinensis Rer. Ixia sinensis Murr.).
Thuộc họ Lay ơn Iridaceae.
Xạ can (Rhizonia Belamcandae) là thân rễ. phơi hay sấy khô của cây rẻ quạt.
Mô tả cây xạ can (rẻ quạt)
Xạ can là một loại cỏ sống dai, có thân rễ mọc bò. Thân có lá mọc thẳng đứng, có thể cao tới 1m. Lá hình mác, hơi có bẹ, dài 20-40cm, rộng 15-20cm. Cụm hoa dài 20-40cm, cuống gây mềm. Hoa có cuống, bao hoa có 6 cánh màu vàng cam đỏ, điểm những đốm tía . Quả nang hình trứng, có 3 van, dài 23-25mm, hạt xanh đen, hình cầu bóng, đường kính 5mm.
Phân bố, thu hái và chế biến xạ can (rẻ quạt)
Mọc hoang khắp nơi ở Việt Nam, nhiều nhất tại các vùng savan, có khi được trồng làm cảnh.
Còn mọc ở Trung Quốc, Nhật Bản, Philipin.
Đào rẻ và thân rể vào mùa xuân hoặc mùa thu. Rửa sạch, cắt bỏ rễ con phơi hay sấy khô, khi dùng, ngâm nước gạo một hai ngày cho mềm, thái mỏng phơi hay sấy khô mà dùng dần.
Công dụng và liều dùng xạ can (rẻ quạt)
Theo tài liệu có, xạ can có vị đắng, tính hàn, hơi độc, vào hai kinh can và phế. Có tác dụng thanh hỏa, giải độc, tán huyết, tiêu đờm. Dùng hỗ trợ chữa yết hầu sưng đau, đờm nghẽn ở cổ họng. Phàm người tỳ vị hư hàn không dùng được.
Xạ can còn là một vị thuốc dùng trong phạm vì nhân dân.
Chủ yếu làm thuốc hỗ trợ chữa viêm cổ họng, vùng amiđan bị sưng mủ, đau cổ. Nói chung xạ can được coi là một vị thuốc quý chữa mọi bệnh về cổ họng.
Ngoài ra còn là một vị thuốc hỗ trợ chữa sốt, đại tiểu tiện không thông, sưng vú tắc tia sữa, hỗ trợ chữa kinh nguyệt đau đớn, thuốc lọc máu. Có nơi còn dùng hỗ trợ chữa rắn cắn: Nhai nuốt lấy nước, bã đắp lên nơi rắn cắn.
Ngày dùng 3-6g dưới dạng thuốc sắc. Hoặc giã củ tươi 10-20g với vài hạt muối. Vắt lấy nước, ngậm nuốt dần. Bã đắp ở ngoài.
Đơn thuốc có xạ can
1.. Bài thuốc hỗ trợ chữa tắc cổ họng:
Xạ can 4g, hoàng cầm 2g, sinh cam thảo 2g, cát cánh 2g. Các vị tán nhỏ, dùng nước lã đun sôi để nguội mà chiêu thuốc. Bài thuốc này có tên là “đoạt mệnh tán” nghĩa là cướp lại tính mệnh đã nguy cấp.
2.. Bài thuốc hỗ trợ chữa các triệu chứng báng bụng to, nước óc ách, da đen xạm
Xạ can tươi, giã nhỏ, vắt lấy nước uống, hễ thấy lợi tiểu tiện thì thôi.
Nguồn: giáo sư tiến sĩ: Đỗ Tất Lợi
Xem thêm: Cây xuyên khung có những công dụng gì?
*Lưu ý: Hiệu quả của sản phẩm còn tùy thuộc vào cơ địa mỗi người*
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH SX & TM DƯỢC LIỆU HÒA BÌNH
Địa chỉ: Thôn Om Làng – xã Cao Dương – huyện Lương Sơn – tỉnh Hòa Bình
Hotline: 0976 836 586
Email: congtyduoclieuhoabinh@gmail.com