Cây sơn tác dụng phá huyết, tiêu tích
Còn gọi là tất thụ (Trung Quốc), arbre à laque (Pháp).
Tên khoa học Rhus succedanea Linne – Rhus vernicifera D. C.
Thuộc họ Đào lộn hột Anacardiaceae.
Cay sơn ngoài công dụng là một cây công nghiệp vụ cho chất sơn, còn cho một vị thuốc
mang tên can tất (can là khô, tất là sơn vì sơn để lâu ngày khô kiệt rắn lại dùng làm thuốc).
Mô tả cây sơn
Cây nhỡ, lá kép lông chim lẻ có 3-6 đối lá chét. Lá chét mỏng nguyên nhẫn, phiến hình thuôn mũi mác, đầu nhọn, phần gốc không đều, mép nguyên. Hoa tập họp thành chùy đơn, nhấn hoặc hơi có lông, đài hợp, phía trên xẻ thành răng, trang 3, nhị 5, quả bạch hơi dẹt, không có lòng. Mùa hoa: tháng 4, mùa quả chín: tháng 10
Phân bố thu hái và chế biến cây sơn
Mọc hoang hay được trồng ở Việt Nam, nhiều nhất ở tỉnh Vĩnh Phúc (Thanh Ba, Cẩm Khê, Tam Nông…). Còn thấy ở Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Cạn, Thái Nguyên. Còn mọc ở Trung Quốc, Nhật Bản. Trồng bằng hạt vào tháng 10. Trước khi gieo, ngâm hạt vào nước 48 giờ để cho chúng mọc. Khi cây lớn, trồng thành hàng cách nhau 2m. Năm thứ 3 trở đi có thể lấy nhựa. Dùng dao con khía vào một nửa thân theo hình chữ V, khía từ phía dưới gốc lên. Cứ khía một phía cây cho tới 2,5m sẽ bắt đầu khóa sang phía bên kia. Khía xong cắm ở góc nhọn chữ V một mảnh vỏ con trai (hến) để hứng nhựa. Cần tránh nắng quá, vì như vậy sơn sẽ bị oxy hóa, kém giá trị.
Ra ngoài trời, sơn sẽ sẫm màu và có một màng màu đen sẫm, không tan trong các dung môi thông thường, chịu tác dụng của axit và kiềm do đó sơn là một chất rất quý có thể dùng trong nhiều công việc. Sơn ta không dẫn điện (hơn cả mica). Để khô tự nhiên chịu được nhiệt độ 410°C mà không bị hỏng. Sấy khó có thể chịu tới nhiệt do 550°C.
Công dụng và liều dùng
Sơn khô được dùng làm thuốc từ lâu đời với tên can tất. Theo tài liệu cổ can tất có vị cay, tính ôn, không độc, có tác dụng phá huyết, tiêu tích, táo thấp sát trùng, đốt lấy khói hớp vào cổ họng hỗ trợ chữa hầu tê, thường dùng hỗ trợ trị giun đũa, giun kim, phụ nữ đau bụng có hòn khối. Khi dùng nên giã nát sao chín, nếu dùng sơ sống sao khô cũng được. Tuy nhiên nhiều người không chịu được sơn hay bị lở sơn. Người ta cho rằng nguyên nhân gây lở sơn là do một chất độc bốc hơi được có ở trong sơn với một lượng rất nhỏ. Khi đã bị lở sơn, người ta giã lá khế đắp lên nơi lở.
Trong công nghiệp, sơn chủ yếu được dùng trong công nghiệp sơn, trong mỹ nghệ (tranh sơn mài), đồ dùng không dẫn điện, Sơn các dụng cụ cần chịu cồn, axit và kiềm.
Đơn thuốc có sơn
Hỗ trợ Chữa các chứng hầu tể châm chích không tới được: Dùng can tất đốt lấy khói thổi vào cổ họng.
Xem thêm: Dây thuốc cá công dụng ứng dụng bạn nên biết
Nguồn: giáo sư tiến sĩ: Đỗ Tất Lợi
*Lưu ý: Hiệu quả của sản phẩm còn tùy thuộc vào cơ địa mỗi người*
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH SX & TM DƯỢC LIỆU HÒA BÌNH
Địa chỉ: Thôn Om Làng – xã Cao Dương – huyện Lương Sơn – tỉnh Hòa Bình
Hotline: 0976 836 586
Email: congtyduoclieuhoabinh@gmail.com