Cây riềng kích thích tiêu hoá, ăn ngon cơm
Còn gọi là cao lương thương, tiểu lượng khương, phong khương, galanga.
Tên khoa học Alpinia officinarum Hance. Thuộc họ Gừng Zingiberaceae.
Cao lương khương hay lương thương (Galanga, hay Rhizoma Alpiniae officinarum) là thân rễ phơi khô của cây riêng.
Vì đây là một loại “gừng” mọc ở quận Cao Lượng, do đó có tên này (khương là gừng).
Mô tả cây riềng
Riềng là một loại cỏ nhỏ, cao chừng 0,7-1,2m. Thân rễ mọc bò ngang, dài, hình trụ, đường kính 12-18mm, màu đỏ nâu, phủ nhiều vẩy, chia thành nhiều đốt không đều nhau, màu trắng nhạt. Lá không có cuống, có bẹ, hình mác dài, nhẵn, dài 22-40cm, rộng 24mm. Cụm hoa hình chuỵ, mọc ở đầu cành, có lông măng dài chừng 10cm. Hoa rất sát nhau, mặt trong màu trắng, mép hơi mỏng, kèm hai lá bắc hình mo, một có màu xanh, một có màu trắng. Tràng hình ống, có 3 thuỳ tù, hình thon, dài từ 15-20mm, rộng từ 4-5mm, thuỳ giữa chỉ hơi lớn hơn các thuỳ khác, cạnh một hình trứng, dài 20mm, rộng 15-18mm, màu trắng, có vạch màu đỏ sim. Quả hình cầu có lông hạt có áo hạt.
Phân bố, thu hái và chế biến cây riềng
Cây riêng mọc hoang và được trồng ở khắp nước ta để làm gia vị và làm thuốc. Có cả ở Trung Quốc (Quảng Đông, Quảng Tây, Vân Nam, Đài Loan).
Có thể thu hái quanh năm, thường đào vào mùa thu đông hoặc sang xuân trước vụ mưa phùn để dễ phơi, sấy.
Loại trồng thì đào vào 7-10. Đào về, rửa sạch đất, cắt bỏ lá và rễ con, vậy lá rồi cắt thành từng đoạn 4-6cm, phơi khô là được.
Công dụng và liều dùng cây riềng
Theo tài liệu cổ cao lương khương vị cay, tính Ôn, vào hai kinh tỳ và vị. Có tác dụng ôn trung tán hàn, hết đau, tiêu thực.
Được dùng cả trong đông y và tây y làm thuốc kích thích tiêu hoá, ăn ngon cơm, hỗ trợ chữa đầy hơi, đau bụng, đau dạ dày, Sốt rét, sốt nóng, đi lỏng, trúng hàn, nôn mửa. Có khi người ta dùng nhai để hỗ trợ chữa đau răng.
Ngày dùng 3-6g dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột hay rượu thuốc.
Đơn thuốc có cao lương khương
Hỗ trợ Chữa đau bụng nôn mửa:
Cao lương thương 8g, đại táo 1 quả. Sắc với 300ml nước, còn 100ml chia 2 hay 3 lần uống trong ngày
Hỗ trợ Chữa sốt, sốt rét, kém ăn:
Cao lương khương tẩm dầu vừng sao 40g, can khương nướng 40g. Hai vị tán nhỏ, dùng một lợn hoà vào làm thành viên, bằng hạt ngô. Ngày uống 15-20 viên này.
Chú thích:
Ngoài vị riêng kể trên nước ta còn có một vị riểng nữa gọi là riêng nếp-Alpinia galanga Swartz cùng họ, (hình 287), cũng được dùng làm gia vị và làm thuốc, nhưng thường không quí bằng loại riêng nói trên. Riêng nếp so với tiếng thì to cao hơn, là cũng hình mác, nhọn, mép lá có dìa trắng, dài 40cm, rộng 7cm, không cuống. Cụm hoa hình chuỳ dài 15-30cm. Hoa trắng, điểm hồng, dài 20-25cm, tràng hình ống ngắn không vượt quá đài. Quả hình cầu hay hình trứng, dài 12mm, rộng 8 m, màu đỏ nâu.
Thân rễ to thó bán tại thị trường với tên đại cao lương khương, dài 8-20cm, đường kính 1,5-3cm, màu nâu hồng nhạt, mùi vị không thơm như cao lương thương. Cũng có nơi dùng như cao lương khương hỗ trợ chữa đau bụng, đi ra, nôn mửa, đi lỵ. Phối hợp với than tóc rối, uống hỗ trợ chữa ngộ độc thịt cóc.
Xem thêm: Mua cây ưng bất bạc tại Hà Nội
Nguồn: giáo sư tiến sĩ: Đỗ Tất Lợi
*Lưu ý: Hiệu quả của sản phẩm còn tùy thuộc vào cơ địa mỗi người*
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH SX & TM DƯỢC LIỆU HÒA BÌNH
Địa chỉ: Thôn Om Làng – xã Cao Dương – huyện Lương Sơn – tỉnh Hòa Bình
Hotline: 0976 836 586
Email: congtyduoclieuhoabinh@gmail.com