Cây điều nhuộm có tác dụng gì?
Còn gọi là xiêm phong, cham pou, champuk shralok (Campuchia), som hu, som phu, kam tại, kam set (Lào), rocouper-annato.
Tên khoa học Bira orellana L. Thuộc họ Điều nhuộm Bixaceae.
A.. Mô tả cây điều nhuộm
Cây nhỏ đẹp, cao 4-5m. Lá đơn mềm, nhắn, hơi hình ba cạnh, đầu nhọn, phía cuống hình tim, dài 12cm, rộng 7cm hay hơn, cuống lá phình ở đầu, dài 34cm. Hoa khá lớn, màu tía, hay trắng, mọc thành chùy ngắn ở đầu cành. Bầu hai lá noãn với hai giá noãn mang nhiều noãn. Quả to, đỏ tía, hình cầu, trên mặt có gai mềm, mở bằng hai van, mỗi mảnh mang ở trong rất nhiều hạt. Hạt hơi hình lập phương trên một cuống ngắn, xung quanh tể nở ra thành một thử áo hạt ngắn màu đỏ.
B.. Phân bố, thu hái và chế biến cây điều nhuộm
Cây nguồn gốc ở các vùng nhiệt đới châu Mỹ, hiện được trồng phổ biến ở Ấn Độ và nhiều nước khác. Tại nước ta, Lào, Campuchia nhiều gia đình trồng lấy chất nhuộm màu. Người ta thu hái hạt, cho ngay vào nước thật nóng, khuấy mạnh rồi để hạt lên một cái rây để xát, tách hết hạt và những tạp chất. Được thứ cơm hạt để yên cho lên men và loại chất nhầy.
Màu lắng xuống dưới, gạn lấy chất màu này, để cho hơi khô thì gói vào lá chuối thành từng bánh 1 đến 2kg. Chúng ta có chất màu mềm, mặt ngoài hơi xin, nhưng khi cắt thì giữa có màu tươi hơn. Chất màu này trên thị trường quốc tế trước đây người ta gọi là Rôcu (Rochu hay Acnato-Arnatto của người Anh, Orlean của người Đức). Nước ta hầu như chưa sản xuất loại chất màu này. Có khi để cho màu giữ được tươi, người ta cho thêm vào một ít nước tiểu. Lá tươi được hái và dùng làm thuốc.
C.. Công dụng và liều dùng cây điều nhuộm
Trước đây khi chưa có màu tổng hợp anilin, thì rôCu là một chất màu quan trọng vì tươi đẹp Xà phòng không làm sạch, nhưng chịu ánh sáng thì kém. Hiện nay một số nơi còn dùng nhuộm len, lụa, và sợi bông. Còn dùng trong công nghiệp vecni, xi đánh sàn, và nhất là do độ tan trong chất béo, lại không độc và có tính chất của vitamin A, rôcu được dùng để nhuộm bơ, phó mát (ngâm trong dầu vừng 2 đến 3 giọt cho 1kg bơ). Nếu nhuộm nước thì dùng muối kiềm của norbixin.
Tại quê hương châu Mỹ, cơm và hạt được dùng làm thuốc tẩy giun.
Một số nơi dùng lá hỗ trợ chữa lỵ, hỗ trợ chữa sốt, Sốt rét. Có khi sắc uống nhưng có khi người ta chỉ nấu nước cho bệnh nhân tắm, thuốc thấm qua da mà tác dụng. Ngày uống 20-30g lá tươi sao khô. Dùng nấu nước tắm hỗ trợ chữa sốt không kẻ liều lượng.
Xem thêm: Mẫu đơn lợi tiểu hỗ trợ chữa cảm sốt, đau nhức, lỵ.
Nguồn: giáo sư tiến sĩ: Đỗ Tất Lợi
*Lưu ý: Hiệu quả của sản phẩm còn tùy thuộc vào cơ địa mỗi người*
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH SX & TM DƯỢC LIỆU HÒA BÌNH
Địa chỉ: Thôn Om Làng – xã Cao Dương – huyện Lương Sơn – tỉnh Hòa Bình
Hotline: 0976 836 586
Email: congtyduoclieuhoabinh@gmail.com