Những điều cần lưu ý khi sử dụng huyền sâm

Phùng Thị Minh Phương

1 năm trước

Huyền sâm là vị thuốc quý có công dụng sinh tân, giải độc, lợi yết hầu, chỉ khát, nhuận táo và tả nhiệt. Dược liệu được sử dụng để điều trị các chứng bệnh do âm hư kèm thực nhiệt như lao hạch, viêm amidan, viêm họng cấp – mãn tính, lở ngứa ngoài da,…Tuy nhiên việc sử dụng huyền sâm trị bệnh cũng có những điều cần lưu ý bạn nên biết.

Huyền sâm là gì?

Cây Huyền Sâm có tên khoa học là Scrophularia ningpoensis Hemsl, thuộc loại thân thảo (cây bụi), sống lâu năm.

Huyền sâm chính là phần rễ cây huyền sâm được sấy khô. Nó có màu đen nên mọi người cũng hay gọi huyền sâm là hắc sâm, nguyên sâm. Bên trong chứa nhiều thành phần dược tính và các chất hóa học như harpagid, scrophularin, phytosterol, tinh dầu, acid béo, chất đường.

Trong Y học cổ truyền huyền sâm được ứng dụng nhiều trong các bài thuốc đông y. Bộ phận chính được sử dụng làm thuốc là rễ.

Rễ cây đâm sâu xuống đất, hơi cong, có chiều dài khoảng từ 10cm đến 20cm. Giữa rễ củ phình lớn, hai đầu củ thuôn nhỏ, mỗi cây có từ 4 đến 5 củ. Củ lúc tươi có màu trắng ngà hoặc màu vàng, sau khi chế biến sau khi chế biến vỏ ngoài màu nâu nhạt bổ ra có màu đen, chất thịt mềm dẻo.

Tác dụng của huyền sâm trong Đông y

Huyền sâm có vị đắng, mặn, tính hơi hàn, quy vào hai kinh Phế và Thận.

Theo sách Trung quốc dược học đại từ điển Huyền Sâm có các công dụng như giải độc, giáng hỏa, tư âm, thanh thận hỏa, tăng dịch, trừ phiền, nhuận táo, chỉ khát, hoạt trường, lợi yết hầu; có tác dụng trị nhiệt bệnh, phiền khát, phát ban, nóng trong xương, đêm nằm không yên, mồ hôi tự ra, mồ hôi trộm, táo bón, thổ huyết, chảy máu cam, họng sưng đau, phù thũng, lao hạch.
Theo sách Đông dược học thiết yếu: Thanh Thận hỏa, tư âm, tăng dịch có tác dụng trị âm hư, bạch hầu, họng sưng đau, ôn dịch độc, ban sởi, giải ôn tà thời khí, trừ phiền nhiệt, bứt rứt.
Theo Trung dược đại từ điển: Tư âm, giáng hỏa, trừ phiền, giải độc. Từ đó có tác dụng trị nhiệt bệnh, phiền khát, phát ban, nóng trong xương, đổ mồ hôi trộm, táo bón, thổ huyết, chảy máu cam, họng sưng đau, phù thũng, lao phổi, nổi hạch ở cổ, viêm hạch.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng huyền sâm

Khi sử dụng huyền sâm có những lưu ý gì?

Huyền sâm là dược liệu quý trong Đông y. Với tác dụng giải độc, thanh nhiệt, hạ sốt ,…được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên nếu sử dụng không đúng cách và quá liều sẽ không đạt được những hiệu quả mong muốn, vì thế khi sử dụng huyền sâm cũng cần chú ý những điều như sau:

Huyền sâm không thích hợp với người mắc bệnh lý rối loạn tim mạch. Khi uống thuốc nên đo huyết áp và nhịp tim của người bệnh.
Không dùng dược liệu cho người Tỳ hư, Tỳ vị có thấp, tiêu chảy, âm hư kèm tiêu chảy, âm hư không có nhiệt.
Tránh dùng bài thuốc huyền sâm lâu ngày. Đối với những trường hợp bệnh dai dẳng thì dùng 3-4 tuần, sau đó ngưng ít nhất 7 ngày và sử dụng lại, tránh gây hại dạ dfay.
Không dùng chung huyền sâm với lê lô.
Sử dụng huyền sâm theo đúng liều lượng, tránh quá liều gây ra các tác dụng phụ như tiêu chảy, nôn mửa.
Dược liệu huyền sâm có thể tương tác với một số loại thuốc điều tị và hỗ trợ, vì vậy nên tham khảo ý kiến bác sĩ khi dùng.