Công dụng và bài thuốc dân gian từ cây mận: Bí quyết sức khỏe từ thiên nhiên

Cây mận, còn được biết đến với các tên gọi như lý tử hay lý thực, là một loại cây ăn quả phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt ở các vùng miền núi phía Bắc như Sơn La, Sa Pa, và Bắc Hà. Không chỉ được ưa chuộng bởi hương vị thơm ngon, các bộ phận của cây mận như quả, rễ, vỏ rễ, nhựa, lá và nhân hạt đều có giá trị trong y học cổ truyền, được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau.

Đặc điểm của cây mận

Cây mận thuộc loại thân gỗ, cành nhẵn có màu nâu đỏ bóng. Lá hình mũi mác, mặt trên nhẵn, mặt dưới có lông. Hoa màu trắng thường tạo thành cụm ba hoa. Quả tròn, nhẵn, khi chín có màu sắc thay đổi từ tím đến vàng lục. Mùa ra hoa từ tháng 12 đến tháng 1, quả chín vào tháng 5 đến tháng 7. Quả mận chứa khoảng 82% nước, 3,9% glucid, 1,3g axit hữu cơ, 28mg canxi, 20mg phosphor và 0,3mg caroten, cung cấp nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.

Công dụng của các bộ phận cây mận trong y học cổ truyền

Quả mận: Có vị ngọt, chua, tính bình, đi vào hai kinh can và thận. Công dụng thanh can, điều nhiệt, giải độc, hoạt huyết, sinh tân, chỉ khát, lợi thủy. Thường được sử dụng để điều trị các chứng hư lao, nóng trong xương, tiểu đường, bụng tích nước, bệnh gan và thủy thũng.
Nhân hạt mận (lý tử nhân): Chứa chất amygdalin, có vị ngọt, đắng, tính bình, đi vào kinh can. Tác dụng hoạt huyết, tán ứ, nhuận tràng thông tiện. Được sử dụng trong các trường hợp bầm tím, sưng đau do chấn thương, ho đàm, thủy khí ứ trệ và táo bón.
Lá mận (lý thụ diệp): Có vị ngọt, chua, tính bình. Được sử dụng để điều trị sốt cao, co giật ở trẻ em, giảm ho và chữa lành vết thương.
Nhựa cây mận (lý thụ giao): Thường dùng nhựa khô từ thân cây, có tác dụng giảm đau, tiêu sưng, thúc đẩy mọc sởi và điều trị các vấn đề về mắt như có màng.
Rễ mận: Có tính mát, hơi lạnh, vị đắng, tác dụng thanh nhiệt giải độc. Được dùng để điều trị tiểu buốt, tiểu rắt do thấp nhiệt và bệnh lỵ ra máu.
Vỏ rễ mận (lý căn bì): Phần vỏ trắng của rễ cây, có tác dụng thanh nhiệt, giải trừ uất nhiệt do phong mộc, điều trị tiểu đường, giảm phiền muộn, hạ khí trong chứng bồn chồn, điều trị khí hư, đau răng và lở loét.

Công dụng và bài thuốc dân gian từ cây mận

Một số bài thuốc dân gian từ cây mận

Chữa vết thương do côn trùng đốt: Lấy hạt mận rửa sạch, giã nát rồi đắp lên vết thương trong 5 phút, sau đó rửa sạch. Thực hiện ngày 2 lần.
Hỗ trợ điều trị đái tháo đường: Dùng 0,5kg quả mận tươi, rửa sạch, bỏ hạt, ép lấy nước, chia uống 3 lần trong ngày. Sử dụng liên tục trong 10 ngày.
Giảm đau nhức răng: Dùng 30g rễ mận, sắc đặc v
Một số bài thuốc dân gian từ cây mận

ới 100ml nước. Ngậm nước này trong 5-7 phút vào buổi sáng, chiều và tối trước khi đi ngủ. Thực hiện liên tục trong 5 ngày.
Tác dụng nhuận tràng: Sử dụng 10g nhân hạt mận, 10g đào nhân và 10g hạnh nhân. Cho tất cả vào ấm, đổ 700ml nước, sắc còn 250ml, chia uống 2 lần trong ngày. Dùng liên tục trong 10 ngày.
Chữa đau nhức xương khớp khi thời tiết thay đổi: Lấy 50g lá mận, 30g lá thài lài tía, 30g lá đào, 30g lá si và 30g lá dâm bụt. Rửa sạch, giã nhỏ, sao vàng rồi ngâm với rượu trong 10-15 ngày. Dùng rượu này xoa bóp chỗ đau ngày 2 lần.
Làm đẹp da mặt: Dùng 250g quả mận tươi, rửa sạch, bỏ hạt, giã nát, ép lấy nước rồi hòa với 250ml rượu gạo. Đựng trong lọ kín để dùng dần. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 10-20ml.
Chữa trẻ sốt cao co giật: Lấy 20-30g lá mận, sắc lấy nước uống.