Bột canh ki na hỗ trợ điều trị vết thương

Phùng Thị Minh Phương

1 năm trước

Từ xưa, canh ki na là đã được ứng dụng phổ biến trong nhiều bài thuốc trị bệnh như trị sốt rét, làm thuốc bổ, trị đau nhức xương khớp,…Và thường được dùng ngâm rượu. Tuy nhiên thì canh ki na có cách bào chế từ vỏ thân một số loài canh ki na thành bột dược liệu. Bột canh ki na có tác dụng hỗ trợ điều trị vết thương.

<<<xem thêm: Canh ki na hỗ trợ điều trị viêm khớp, thấp khớp

Vài nét về canh ki na

Canh ki na là loại dược liệu phân bổ ở vùng nhiệt đới như Việt Nam, Ấn Độ, Java (một đảo thuộc Indonesia),…Ở Việt Nam, cây canh ki na được trồng đầu tiên ở cao Nguyên Langbiaang thuộc Lâm Đồng.

Tên gọi khoa học của canh ki na là Cinchona sp thuộc họ Cà phê (Rubiaceae ).

Thuộc giống cây thân gỗ, có thể cao từ 15 – 20m. Lá mọc đối nhau, hình mũi giáo, hoa màu trắng hoặc hồng, đỏ tạo thành chùm hoa. Quả nang nhiều hạt bên trong.

Cây canh ki na có thành phần hóa học khá đa dạng, trong đó phải kể đến các chất như:

Tanin catechic (3 tới 5%), khi oxy hóa sẽ thành phlobaphen màu đỏ của canhkina;
Tinh dầu, axit hữu cơ (quinic), heterosid triterpenic (quinovosid);
Vỏ canh ki na có chứa alcaloid 15%, thành phần chủ yếu là L-quinin, glycosid đắng là quinovin, L-quinidin, acid quinic D-cinchonin, …;
Chất nhựa tinh bột;
Các chất vô cơ.

Các thành phần hóa học này được ứng dụng trong việc bào chế thuốc biệt dược và nhiều công dụng khác.

Bột canh ki na hỗ trợ điều trị vết thương

Bộ phận dùng làm dược liệu là vỏ thân của một số loài canh ki na Cinchona sp, Rubiaceae.

Bột có màu đỏ nhạt, vị đắng và chát. Soi kính hiển vi thấy:

Sợi thuôn dài, có thể dài đến 3mm, hai đầu nhọn, thành rất dày, có ống trao đổi rõ, mảnh bần màu nâu nhạt.
Mảnh mô mềm có tế bào chứa calci oxalat dạng cát, những hạt tinh bột rất nhỏ ( hạt lớn nhất 14µm ).

Theo Đông y, canh ki na có công dụng kháng viêm, chống nhiễm khuẩn. Chính vì vậy mà nó còn được sử dụng trong bài thuốc rắc vào các vết thương hở. Từ xưa, người ta đã biết dùng vỏ từ thân cây canh ki na đem tán mịn thành bột. Sau đó, đem bột này rắc trực tiếp lên vùng vết thương hở bị loét, nhiễm trùng. Nó có công dụng kháng khuẩn, giảm sưng viêm và khô vết thương nhanh chóng.

Bên cạnh đó, bột vỏ cây canhkina đỏ được sử dụng trong điều trị sốt rét, đau dây thần kinh, chuột rút cơ và rung tim.